Bylica zwyczajna (Artemisia vulgaris L.) jako obiekt badań – sylwetka pomysłodawcy i jego argumenty za wyborem tej rośliny leczniczej

Wprowadzenie:

Pomysłodawca – grupa badawcza „Klostermedizin” z Würzburga (Bawaria/Niemcy)

Decyzja o wyborze Artemisia vulgaris L. na obiekt badań została podjęta w 2015 roku przez naukowców z grupy badawczej „Klostermedizin” z Würzburga, związanej z Instytutem Historii Medycyny Uniwersytetu Juliusa-Maximiliana w Würzburgu. Kierownikiem grupy był historyk medycyny Pan Doktor Johannes Gottfried Mayer (†). Wymieniona grupa badawcza zajmuje się historyczną analizą dokumentacji właściwości leczniczych roślin i surowców roślinnych. Do analizowanych źródeł zaliczają się księgi medyczne antyku, średniowieczne poematy dydaktyczne i inkunabuły, renesansowe herbarze oraz później drukowane opracowania dotyczące ziołolecznictwa i preparatów roślinnych, pochodzące z niemieckojęzycznego kręgu kulturowego. Historyczna analiza przedstawiana jest w porządku chronologicznym – od starożytności po czasy współczesne.

Argumenty za wyborem Artemisia vulgaris L. na obiekt badań

obecność informacji na temat właściwości leczniczych A. vulgaris już w antycznych źródłach piśmiennych
opisy wskazań terapeutycznych A. vulgaris dla okresu połogu (czas do 6-8 tygodnia po porodzie) oraz dla zaburzeń menstruacji, konsekwentnie przedstawiane w pismach źródłowych od antyku, aż po czasy współczesne
hipoteza o dużym potencjale terapeutycznym bylicy zwyczajnej, bazująca na obecności jej opisów w wielu źródłach średniowiecznych, również w tych o wąskim doborze ziół (24), co sugeruje ważną rolę i znaczenie tej rośliny w ówczesnej terapii
rozszerzenie w średniowieczu wskazań terapeutycznych dla bylicy zwyczajnej o zaburzenia pokarmowe, które do dzisiaj są uznawane w medycynie ludowej
bogactwo portretów graficznych (rysunków/szkiców/malowideł) bylicy zwyczajnej, stanowiących cenne uzupełnienie tekstu i wspomagających identyfikację tej rośliny, zwłaszcza w źródłach sprzed XIX wieku (wprowadzenia odbitek fotograficznych do druku)
jej powszechne występowanie w Europie
łatwość dostępu do surowca farmaceutycznego

UWAGA: W 2015 roku przyznano Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii badaczce z Chin – profesor Tu Youyou, która udowodniła dużą skuteczność terapeutyczną innego gatunku Artemisia – Artemisia annua L. (bylica roczna) w walce z malarią; dzięki temu odkryciu znacznie wzrosło zainteresowanie badaniami nad gatunkami rodzaju Artemisia. Efektem tego zainteresowania było pojawienie się wielu publikacji naukowych (opracowań przeglądowych i prac oryginalnych), dotyczących różnych gatunków Artemisia. Grupa badawcza „Klostermedizin” przyłączając się do badań, postanowiła zaprezentować opis terapeutyczny Artemisia vulgaris L. w historii medycyny i farmacji.

W 2019 roku do współpracy naukowej nad portretem terapeutycznym bylicy zwyczajnej dołączył Zespół Katedry i Zakładu Botaniki Farmaceutycznej Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, pod kierownictwem Pani Profesor Haliny Ekiert oraz Muzeum Farmacji UJ pod kierownictwem swojego Dyrektora- Pani Dr.Agnieszki Rzepieli. Wspólnie pracowały nad odświeżeniem i aktualizacją znaczenia leczniczego Artemisia vulgaris L. we współczesnej fitoterapii.

Wyniki badań obu ośrodków naukowych zostały opublikowane w formie licznych artykułów i jednej pozycji książkowej; zawartość „projektu Artemisia vulgaris’’ była również przedmiotem rozprawy doktorskiej (p.poz.bibliografii 89.), 90.), 91.), 92.), 93.), 94.), 141.), 142.), 143.), 261.)